ویرایش mRNA آپولیپوپروتئین B انسانی

آپولیپوپروتئین B (Apolipoprotein B):

• یک پروتئین مهم در متابولیسم لیپیدها است.
• دو نسخه اصلی از این پروتئین وجود دارد:
  1. ApoB-100: فرم کامل پروتئین، که در کبد تولید می‌شود.
  2. ApoB-48: فرم کوتاه‌تر، که در سلول‌های روده‌ای سنتز می‌شود.

مکانیزم ویرایش mRNA:

1. ویرایش توسط دآمیناسیون (Deamination):
   • یک سیتیدین © در موقعیت 6666 از mRNA آپولیپوپروتئین B به یوریدین (U) تبدیل می‌شود.
2. ایجاد کدون پایان:
   • تغییر C به U یک کدون پایان (Termination Codon) ایجاد می‌کند.
   • این کدون باعث توقف زودهنگام ترجمه می‌شود.

نتیجه ویرایش:

• ترجمه زودهنگام باعث تولید یک نسخه کوتاه‌تر از پروتئین (ApoB-48) می‌شود.
• ApoB-48:
  • در سلول‌های روده‌ای تولید می‌شود.
  • نقش اصلی آن در تشکیل شیلومیکرون‌ها (Chylomicrons) است که لیپیدهای غذایی را منتقل می‌کنند.

اهمیت بیولوژیکی ویرایش mRNA

1. تنظیم عملکرد پروتئین:

   • ویرایش mRNA به سلول‌ها اجازه می‌دهد تا نسخه‌های متفاوتی از یک پروتئین را تولید کنند که برای عملکردهای خاصی در بافت‌های مختلف مناسب هستند.
   • ApoB-100:
     • در کبد تولید می‌شود.
     • نقش اصلی آن در انتقال لیپیدها از طریق لیپوپروتئین‌های با چگالی پایین (LDL) است.
   • ApoB-48:
     • در روده تولید می‌شود.
     • نقش اصلی آن در انتقال لیپیدهای غذایی از طریق شیلومیکرون‌ها است.

2. تنوع پروتئین بدون تغییر ژنوم:

   • این فرآیند نشان می‌دهد که تنوع پروتئین‌ها می‌تواند از طریق ویرایش RNA ایجاد شود، بدون نیاز به تغییر در توالی DNA ژن.

نتیجه‌گیری

• ویرایش mRNA آپولیپوپروتئین B یک مثال کلاسیک از تنظیم پس از رونویسی (Post-Transcriptional Regulation) است.
• این فرآیند به سلول‌ها اجازه می‌دهد تا نسخه‌های متفاوتی از یک پروتئین را برای عملکردهای خاص در بافت‌های مختلف تولید کنند.
• در این مورد، ویرایش mRNA در سلول‌های روده‌ای منجر به تولید نسخه کوتاه‌تر (ApoB-48) می‌شود که برای انتقال لیپیدهای غذایی ضروری است.
•  

منبع: شکل 1.19 ژنوم 4 براون