درماتیت یک اصطلاح کلی است که به التهاب پوست اشاره دارد. این اصطلاح به یک بیماری خاص محدود نمی‌شود، بلکه به دسته‌ای از اختلالات پوستی اطلاق می‌شود که با قرمزی، تورم، خارش و گاهی تاول، پوسته‌ریزی یا ترک‌خوردگی پوست مشخص می‌شوند. درماتیت می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد، از جمله واکنش‌های آلرژیک، تماس با مواد تحریک‌کننده، زمینه ژنتیکی یا اختلال در عملکرد سیستم ایمنی. در ادامه، مروری بر انواع رایج درماتیت، علائم، علل و گزینه‌های درمانی آن ارائه شده است.
انواع درماتیت
1. درماتیت آتوپیک (اگزما):
- علائم: پوست قرمز، خارش‌دار، خشک و ملتهب که اغلب با لکه‌هایی همراه است که ممکن است ترشح کنند یا پوسته ببندند. معمولاً صورت، دست‌ها، آرنج‌ها، زانوها و پاها را درگیر می‌کند.
- علل: ترکیبی از عوامل ژنتیکی، اختلال در سیستم ایمنی و محرک‌های محیطی (مانند آلرژن‌ها، مواد تحریک‌کننده، تغییرات آب‌وهوایی).
- درمان:
- استفاده از مرطوب‌کننده‌ها برای حفظ رطوبت پوست.
- کورتیکواستروئیدهای موضعی برای کاهش التهاب.
- آنتی‌هیستامین‌ها برای خارش.
- اجتناب از محرک‌هایی مانند آلرژن‌ها یا صابون‌های قوی.
- در موارد شدید: استفاده از سرکوب‌کننده‌های سیستم ایمنی یا درمان‌های بیولوژیکی مانند دوپیلوماب.
2. درماتیت تماسی:
- علائم: پوست قرمز، خارش‌دار و ملتهب که پس از تماس مستقیم با یک ماده تحریک‌کننده یا آلرژن ایجاد می‌شود.
- انواع:
- درماتیت تماسی تحریک‌کننده: ناشی از تماس با موادی مانند صابون‌ها، شوینده‌ها یا مواد شیمیایی.
- درماتیت تماسی آلرژیک: ناشی از آلرژن‌هایی مانند پیچک سمی، نیکل یا برخی لوازم آرایشی.
- درمان:
- اجتناب از ماده تحریک‌کننده یا آلرژن.
- استفاده از کورتیکواستروئیدهای موضعی برای کاهش التهاب.
- کمپرس سرد برای تسکین پوست.
- آنتی‌هیستامین‌ها برای واکنش‌های آلرژیک.
3. درماتیت سبورئیک:
- علائم: لکه‌های قرمز، پوسته‌پوسته و چرب که اغلب روی پوست سر (شوره سر)، صورت یا قسمت بالای سینه ظاهر می‌شوند. ممکن است با خارش و پوسته‌ریزی همراه باشد.
- علل: تصور می‌شود که با رشد بیش از حد مخمر مالاسزیا روی پوست، همراه با عوامل ژنتیکی و محیطی مرتبط باشد.
- درمان:
- شامپوهای دارویی حاوی کتوکونازول، سلنیوم سولفید یا زینک پریتیون.
- داروهای ضدقارچ یا کورتیکواستروئیدهای موضعی.
- شست‌وشوی منظم برای کاهش تجمع چربی.
4. درماتیت نومولار:
- علائم: لکه‌های دایره‌ای، خارش‌دار و ملتهب روی پوست که اغلب بازوها، پاها یا تنه را درگیر می‌کنند.
- علل: ناشناخته، اما ممکن است با خشکی پوست، مواد تحریک‌کننده یا آلرژن‌ها مرتبط باشد.
- درمان:
- مرطوب‌کننده‌ها و نرم‌کننده‌ها.
- کورتیکواستروئیدهای موضعی یا مهارکننده‌های کلسینورین.
- اجتناب از صابون‌ها و مواد تحریک‌کننده قوی.
5. درماتیت استاز:
- علائم: پوست قرمز، خارش‌دار و متورم، معمولاً در ساق پاها. اغلب با واریس یا علائم گردش خون ضعیف همراه است.
- علل: جریان خون ضعیف در وریدها که منجر به تجمع مایعات و تحریک پوست می‌شود.
- درمان:
- جوراب‌های فشاری برای بهبود گردش خون.
- بالا نگه داشتن پاها برای کاهش تورم.
- کورتیکواستروئیدهای موضعی برای التهاب.
- درمان نارسایی وریدی زمینه‌ای.
6. درماتیت دیسیدروتیک (پومفولیکس):
- علائم: تاول‌های کوچک، خارش‌دار و پر از مایع روی دست‌ها و پاها.
- علل: ناشناخته، اما ممکن است توسط استرس، آلرژن‌ها یا رطوبت بیش از حد تحریک شود.
- درمان:
- اجتناب از محرک‌ها.
- کورتیکواستروئیدهای موضعی.
- خشک نگه داشتن ناحیه آسیب‌دیده.
علائم عمومی درماتیت
- قرمزی و تورم.
- خارش (از خفیف تا شدید).
- خشکی یا پوسته‌پوسته شدن پوست.
- تاول یا ترشح در موارد شدید.
- ترک‌خوردگی یا ضخیم شدن پوست در موارد مزمن.
علل رایج درماتیت
- مواد تحریک‌کننده: صابون‌ها، شوینده‌ها، مواد شیمیایی یا سایر موادی که به سد پوستی آسیب می‌رسانند.
- آلرژن‌ها: موادی که واکنش آلرژیک ایجاد می‌کنند، مانند گرده، نیکل یا برخی غذاها.
- ژنتیک: سابقه خانوادگی اگزما، آسم یا آلرژی خطر ابتلا را افزایش می‌دهد.
- محیط: تغییرات آب‌وهوایی، سطح رطوبت و تماس با مواد تحریک‌کننده یا آلرژن‌ها.
- اختلال سیستم ایمنی: واکنش بیش‌فعال سیستم ایمنی می‌تواند منجر به التهاب شود.
تشخیص درماتیت
تشخیص درماتیت معمولاً توسط متخصص پوست انجام می‌شود و شامل موارد زیر است:
- سابقه پزشکی: شامل سابقه خانوادگی، تماس با مواد تحریک‌کننده/آلرژن‌ها و علائم.
- معاینه فیزیکی: مشاهده پوست آسیب‌دیده.
- آزمایش پچ: برای شناسایی آلرژن‌ها در موارد مشکوک به درماتیت تماسی آلرژیک.
- بیوپسی پوست: به‌ندرت، نمونه کوچکی از پوست برای رد سایر شرایط گرفته می‌شود.
گزینه‌های درمانی
درمان به نوع و شدت درماتیت بستگی دارد و ممکن است شامل موارد زیر باشد:
1. داروهای موضعی:
- کورتیکواستروئیدها: کاهش التهاب (مانند هیدروکورتیزون، بتامتازون).
- مهارکننده‌های کلسینورین: برای استفاده طولانی‌مدت (مانند تاکرولیموس، پیمکرولیموس).
- ضدقارچ‌ها: برای درماتیت سبورئیک.
2. داروهای خوراکی:
- آنتی‌هیستامین‌ها: برای خارش.
- آنتی‌بیوتیک‌ها: در صورت وجود عفونت ثانویه.
- سرکوب‌کننده‌های سیستم ایمنی/بیولوژیک‌ها: برای موارد شدید (مانند سیکلوسپورین).
3. تغییرات سبک زندگی:
- اجتناب از محرک‌های شناخته‌شده (مانند آلرژن‌ها، صابون‌های قوی).
- استفاده از محصولات مراقبت پوستی ضدحساسیت.
- مرطوب نگه داشتن پوست.
4. نوردرمانی:
- درمان با نور UV ممکن است در موارد مزمن یا شدید کمک‌کننده باشد.
نکات پیشگیری
- مرطوب کردن منظم: از مرطوب‌کننده‌های بدون عطر و ضدحساسیت برای حفظ سد پوستی استفاده کنید.
- اجتناب از محرک‌ها: مواد تحریک‌کننده یا آلرژن‌هایی که علائم را بدتر می‌کنند، شناسایی و از آن‌ها دوری کنید.
- استفاده از محصولات ملایم: از صابون‌ها و شوینده‌های ملایم و بدون عطر استفاده کنید.
- محافظت از پوست: هنگام کار با مواد تحریک‌کننده از دستکش یا لباس محافظ استفاده کنید.
- مدیریت استرس: استرس می‌تواند برخی انواع درماتیت را تشدید کند، بنابراین از تکنیک‌های آرام‌سازی استفاده کنید.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر علائم شدید، مداوم یا بدتر شوند، لازم است با یک متخصص پوست برای تشخیص و برنامه درمانی مناسب مشورت کنید.
۵
از ۵
۱ مشارکت کننده
